Koincidenca ėshtė e pazakontė: zbulimit rastėsor tė viteve 80 qė sildenafili (pilula qė nga tė gjithė njihet si viagra), i eksperimentuar si ilaē enėzgjerues, ishte efikas kundėr impotencės mashkullore, iu bashkėngjit edhe njė tjetėr zbulim po aq rastėsor sa i pari: flibanserina, njė molekulė qė i ėshtė bėrė sinteza nė Itali rreth dhjetė vjet mė parė dhe qė ėshtė eksperimentuar si antidepresiv, rezultoi efikas pėr tė penguar rėnien e dėshirės seksuale te femrat.
Sasia e pakėt, ose mungesa e dėshirės, e shoqėruar si me mangėsinė e mendimeve e fantazisė ashtu edhe me humbjen e pėrgjigjes sė disa stimujve nė fushėn erotike, ėshtė mė e pėrhapura mes ērregullimeve seksuale tė femrės.
Viagra e provuar te femrat nuk ka dhėnė rezultate: enėzgjerimi qė kalon nė organet gjenitale, duke nxitur ereksionin mashkullor, nuk ka shfaqur asnjė efektshmėri erotike tek ato tė femrave. Edhe flibanserina ėshtė pjesėrisht e pavlerė te femra, megjithatė molekula vepron nė nivelin cerebral me njė veprim, i cili ėshtė i ndėrlikuar dhe shumė pak i qartė nė kėto zona - sidomos hapėsira limbike - qė janė tė lidhura drejtpėrdrejt me dėshirėn, emocionet dhe kėnaqėsinė seksuale.
Te femra, dėshira seksuale i ka bazat e saj biologjike te dy hormone: direkte tek androgjenet dhe indirekte tek estrogjenet. Duhet ende pėr tė kuptuar se si flibanserina, qė nuk ėshtė njė hormon, lidhet mes androgjeneve dhe estrogjeneve pėr tė nxitur qendrėn e dėshirės seksuale. Ndėrkohė, shumė antidepresivė janė pak a shumė induktorė tė uljes sė epshit femėror (dhe mashkullor). Flibanserina konsiderohet si e ngjashme me njė antidepresiv dhe ndryshe nga ato qė tė vėnė nė gjumė ka efektin e kundėrt qė tė mban zgjuar.
Njė nga zbuluesit dhe eksperimentuesit e flibanserinės shpjegon: "Duket se kjo molekulė vepron mbi dy receptorė tė sistemit nervor qendror dhe rregullon edhe aktivitetin e dopaminės, njė tjetėr neurotransmetues cerebral, i cili, ashtu si serotonina, nxit qelizat nervore nė mėnyra tė ndryshme. Njė prej kėtyre mekanizmave ėshtė pikėrisht aktivizimi i qendrės cerebrale tė dėshirės seksuale".
Eksperimenti klinik i flibanserinės, qė ėshtė kryer tre vitet e fundit nė 220 qendra shėndetėsore, si nė Shtetet e Bashkuara ashtu edhe nė Evropė, ka arritur nė fazėn pėrfundimtare. Ky eksperiment ėshtė bazuar kryesisht te tri teste klinike: rritja e dėshirės seksuale, ulja e shqetėsimeve tė njė marrėdhėnieje qė lidhet me dėshirėn e pakėt seksuale dhe numri i aktiviteteve seksuale tė kėnaqshme. Pėr tė kryer eksperimentin kanė qenė tė gatshme 500 mijė femra.
"U kemi dhėnė flibanserinė vullnetareve tė reja nė moshė dhe atyre qė ishin para menopauzės", tregon pėrgjegjėsja kryesore e kėtij studimi dhe drejtoresha e qendrės sė endinokrinologjisė gjinekologjike nė Universitetin e Pavias.
"Edhe ne tani, si tė gjitha qendrat e tjera evropiane dhe amerikane ku ėshtė kryer eksperimenti, mund tė flasim pėr rezultate mjaft inkurajuese, sa mund tė parashikojmė se e ashtuquajtura pilula e dėshirės mund tė jetė nė dispozicion tė femrave nė njė kohė relativisht tė shkurtėr, pėr njė vit ose pak mė shumė", thekson specialistja.
"Por kujdes, flibanserina nuk duhet konsideruar njė afrodiziak dhe nuk duhet tė merret sa herė ėshtė e nevojshme, si pilulat e tjera kundėr impotencės pėr njeriun. Ndryshe nga tė tjerėt, ky ilaē duhet tė pėrdoret ēdo ditė nga femra dhe pėr njė periudhė kohe tė caktuar, nga tre nė gjashtė muaj. Kjo, sipas eksperiencės sonė. Nė fakt duhet pėrdorur deri sa fuqitė e rizgjimit tė dėshirės, sė bashku me kaskadėn e ndjeshmėrisė dhe mirėseardhjen e epshit, orgazmės, pėrmirėsimit tė marrėdhėnies me partnerin, tė konsolidohen".
Dhe nė fund shton: "Ajo qė mbetet mė pas pėr tu studiuar ėshtė nėse flibanserina mund tė jetė efikase pėr tė penguar uljen e dėshirės seksuale te femrat pas menopauzės".
Gazeta: Shqip
Fri Nov 14, 2008 1:13 am