Emigrantët, koha për një vendim historik

Shqiptarët
nuk janë të shpërndarë në tre shtete, por në 133 shtete! Nuk duhet të
lejojmë kurrsesi që shqiptarët të shpërndahen ...edhe më. Emigracioni
është në të njëjtën kohë edhe zgjidhje ekonomike edhe plagë shoqërore.
Koha e emigracionit si zgjidhje ekstreme, ka kaluar. Ka ardhur koha e
fillimit të shërimit të plagës. Ndër të ikurit nga vendet e varfra,
sipas të gjitha shenjave, shqiptarët janë ndër më aktivët dhe më të
vendosurit sa i përket ruajtjes së lidhjeve me rrënjët. Kontributi i
vazhdueshëm ekonomik prej 15% të PBB mesatar për çdo vit, gjatë gjithë
këtyre viteve - që korrespondon me katërfishin e investimit të huaj në
vend - e dëshmon më së miri.
Por rreziku që shqiptarët jashtë vendit
të vazhdojnë të alienohen, është real. Njëzetvjeçarët e fillimviteve
’90, sot janë mesogra e mesoburra me familje që kërkojnë gjithnjë e më
shumë kohë e shpenzime, çka pakëson gjithnjë e më shumë kontributet e
tyre ekonomike dhe njerëzore për Shqipërinë e familjeve të tyre të
para. Do ishte e palejueshme dhe e pamerituar të mos nisim të merremi
me forcimin e lidhjeve. Shqiptarët ikën dhe po ikin, jo aq sepse
Shqipëria është e varfër në mundësi potenciale, por sepse sistemet e
qeverisjes ishin dhe janë shpresëhumbëse.
Pas shifrave domethënëse
të kontributit të vazhdueshëm ekonomik si një nga shtyllat kryesore të
ekonomisë së tranzicionit, si dhe plot konstatimeve të tjera, qëndrojnë
një numër të vërtetash tronditëse të cilat, të gjitha një nga një, janë
arsyet që na shtynë drejt nismës që shqiptarët kudo ku janë tani e
tutje duhet të votojnë.
Emigrantët shqiptarë janë mesatarisht 25-40
vjeç. Ky grup kaq i madh me pjesëmarrje politike zero, pra pa aksione
në rrugën e demokratizimit dhe shtetbërjes, e ka të pamundur që ashtu
si merr e jep ekonomikisht, të ndikojë në aspektin tjetër edhe më të
rëndësishëm, në kulturën politike shqiptare. Nëse këta të rinj nuk
fillojnë të bëhen pjesë e proceseve politike, dhe përmes tyre të fateve
të vendit, rrezikojnë ta rrisin distancën, bashkë me distancën edhe
indiferencën, dhe e gjitha do t’i afrohej harrimit, çka do të ishte me
pasoja dramatike për fatet e kombit.
Duke jetuar prej vitesh
kryesisht në vende me demokraci liberale të konsoliduar, vota dhe
komunikimi politik me ta do të sjellë, pashmangshmërisht, ndikim
pozitiv në proceset dhe kulturën politike shqiptare në përgjithësi. Kur
ta bëjmë të mundur që të votojnë, ata do jenë sigurisht ndër bartësit
më të sigurt të vlerave demokratike perëndimore.
Votimi i tyre do të
ndihmonte në zbatimin e një strategjie më të mirë kombëtare për
emigracionin; mbrojtja e të drejtave, arsimimi në Gjuhën Shqipe,
integrimi në vendet pritëse, konservimi dhe forcimi i lidhjeve me
Shqipërinë.
Janë 115 vende në botë, prej të cilave 41 në Europë, që
u mundësojnë shtetasve të tyre të votojnë edhe jashtë kufijve të
vendit, ndërsa Shqipëria jo. “G99” mendon se është e palejueshme që,
ndërsa në asnjë prej këtyre vendeve nuk ka emigracion aq të madh sa
Shqipëria, prej Shqipërisë 20% e popullsisë ndodhet në emigracion.
Kanë
kaluar shumë kohë nga ikja e vrazhdë e shqiptarëve mbi anije. Prej
atëherë shumë gjëra kanë ndryshuar. Të shumtat, për mirë. Por më tepër
në kuptimin material. Dhe ajo, ajo që me ankth kemi pritur gjatë gjithë
këtyre viteve, kthimi i butë pas largimit të vrazhdë, nuk po ndodh. Nuk
mund të presim të ndodhë vetvetiu.
Vetvetiu s’ka për të ndodhur
kurrë. Duhet të krijojmë kushtet që të ndodhë. Nuk është fjala që
kushtet t’i krijojmë “ne” dhe pastaj të nisin të kthehen “ata”. Këtë
nuk mund ta bëjmë dot veç e veç, as “ne” as “ata”. Duhet të punojmë e
të lodhemi të gjithë bashkë. Sa na përket “ne”, një fillim i mirë do
ishte t’u krijojmë kushte të votojnë. Nuk besoj se mund të ketë edhe
një shqiptar të vetëm jashtë Shqipërie që nuk dëshiron të votojë. Të
gjithë duan. Madje të gjithë ziejnë. Shumë politikanë kanë folur për
këtë çështje, fatkeqësisht shumë pak prej tyre e kanë përdorur mandatin
e deputetit për të propozuar një zgjidhje konkrete e për ta depozituar
atë tek zyra ngjitur me tyren në Parlament. Sot, ky populizëm nuk ka më
rëndësi, ndaj dhe na mbetet të fillojmë sot me paraqitjen e platformave
konkrete se si do realizohej e sa do kushtonte ky projekt.
Shqipëria
mund të kthehet në një vend të mundësive për shqiptarët jashtë atdheut.
Por mundësia e parë që duhet të ofrojë, është që ata të bëhen aksionerë
të vendimeve tona të mëdha për të ardhmen.
Erjon Veliaj
gazeta panorama