Pranvera, Vera dhe Malarja ne Myzeqe

Titulli: Pranvera, Vera dhe Malarja ne Myzeqe Sun Mar 07, 2010 8:17 am

Pranvera dhe vera në Myzeqe

Tradita pagane dallohet akoma mjaft qartë në jetën e përditshme të banorëve të krahinës sidomos të autoktonëve që quhen lalë. Festat e shumta dhe kremtimi i tyre nga të gjithë e ka bërë shpirtin e këtyre banorëve mjaft të mrekullueshëm dhe me një moral që përligj vetitë e virtytet e larta njërëzore që manifestojnë.

Në muajn prill kemi Dioniset, kur fillon të ndihet në mënyrë graduale ngrohtësia e diellit që ndikon në tharjen e ujrave dhe shpërthimin e një bimësie të shumëllojshme e cila fillon ta humbasë shkëlqimin me ardhjen e verës ku masat e pluhurit janë tepër të bezdishme deri në muajn gusht se më vonë duken shënjat e shirave të vjeshtës.

Por unë mund të them dhe gjithëkush e ka vënë re se një rregullësi ligjore të regjimit të shirave apo shtërngatave nuk ka sepse shpesh herë ndryshon viti nga viti bile ka dimera me shumë shira siç ka edhe me pak rreshje, ka verë të nxehtë por ka edhe verë të freskëta që shpesh herë ndikojnë edhe në rendimentet e prodhimeve si dhe në shëndetin e banorëve. .

Në vitet e pushtetit popullor në kuadrin e reformave ekonomike dhe për zhvillimin e një bujqësie e blegtorie intensive krahas punëve të mira, të matura e të studjuara u vunë re edhe praktika që çuan në cënimin e ekologjisë dhe si pasojë pati dhe shmangie të proçeseve atmosferike nga ajo rregullsi që njihej nga e kaluara, këtu ndikuan prerjet pa kriter të pyjeve, ç’veshja e zonave kodrinore si ato në teritorin e fushës por edhe pyjeve te kodrave Pojan, Ardenice, Divjake, të Dumres, Darsisë e kodrave të Mallakastrës së butë, tharja e kënetave e lagunave, nderrimi dhe sistemimi i shtretërve të lumenjëve e përrenjëve te zones.

Malarja dhe pasojat e saj.

Klima në Myzeqe ka patur ndikimet e veta pozitive e negative neper shekuj për banorët që jetojnë këtu sidomos nëpërmjet mënyrës së kalimit nga periudha e thatë në atë të shirave që këtu bëhet sipas ligjeve të zonës subtropikale dhe nëpërmjet çfaqes së infeksionit të malarjes e cila ka periudhën e vet në kuadrin e stinëve të motit.

Ajo eshtë sëmundje endemike dhe ka qenë përhapur anembanë për arsye të shumë faktorëve që ndikonin, por mbi të gjitha nga ekzistenca e moçaleve, higjena e ujit te pijshen te burimeve, lumenjve, perrenjve, te sterrave dhe depove te tjera, mungeses se sherbimit higjeno sanitar te shtepive dhe objekteve te ndryshme që janë vënd ushqimi i preferuar i mushkonjave të lloit Anofel e cila në kohën e shumimit femra është mbartëse infeksionesh sidomos nga fundi i pranverës e deri në përfundim të vjeshtës. Infeksionet fillojnë nga vija bregdetare dhe mbas disa javëve ato arrijnë në brëndësi të fushës e në kodrat përreth.

Fenomeni i malarjes nuk ka qene problem vetem ne Myzeqe por ne te gjithe vendin bile edhe ne gjithe rajonin e Mesdheut, por ne Myzeqe ai merte forma me te frikshme sidomos per te ardhurit nga viset e ndryshme sidomos nga ata te zonave malore qe nuk kane imunitet ndaj infeksioneve qe vijne nga kjo semundje.

Hidhini nje veshtrim kronikave dhe te dhenave qe vijne vetem prej disa tabela nga libri Historia e Shqiperise viti 1927 te studjuesit Teki Selenica per kete problem ne disa qytete te Shqiperise ku bie ne sy fakti se kjo semundje ishte e perhapur jo vetem ne fushe por edhe ne zonat kodrinore e malore per mjaft arsye. Zona te tjera dhe pse jane kodrinore malore kane me shume banore te infektuar se cka ne zonat fushore e sidomos ne Myzeqe.

Lushnja si nenprefekture banore te semure me malarje qe mjekoheshin ne vitin 1925 kishte 213 banore, Fieri 290, Berati 1370 banore

Lushnja kishte 1 mjek e dy farmaci, Fieri 1 mjek e 1 farmaci, Berati 4 mjeke, 1 dentist, 1 mamije dhe tre farmaci.

Durresi si nenprefekture ka pasur 3749 banore me malarje, Kavaja 383 banore dhe Shijak Kruje 465 banore te semure.

Elbasani si bashki dhe dinspanseri ka patur 2179 banore me malarje, Peqini 146 dhe Gramshi 218 te semure.

Gjirokastra si bashki e dispanseri ka patur 456 banore me malarje, Delvina 100 te semure, Kurveleshi 110 Banore, Permeti 225, Saranda 263 te semure.

Shkodra si bashki dhe abulanca e spitalit 2291 te semure, Lezha ne abulance te regjistruar 456 te semure me malarje.

Tirana abulanca e spitalit bashke me abulancen e bashkis kishin 3111 te semure me malarje.

Keto te dhena jane teper reale se jane mare nga regjistrat dhe dekumentat e tjera shteterore dhe duket qarte perhapja e kesaj semundjeje. Po kjo gjendje me vone sic do te shohim eshte permirsuar sidomos ne vitet e punes se pushtetit popullor por perseri si pike referimi eshte mare me tendence politike e krahasuese zona e Myzeqese si vuajtesja me e madhe e kesaj semundje kur ne fakt shifrat tregojne se kane qene me te demtuara zona te tjera qe i shohim edhe me shqetsime te ndryshme shendetsore e me pasoja qe kane lidhje me infeksionin e gjakut.

Në vitet e pushtetit popullor u muarën të gjitha masat që nga zhdukja e zvogëlimi i vatrave të shkaqeve të mundëshme që favorizonte këtë sëmundje e deri në mjekimin maksimal të kësaj sëmundje shqetësuse e bezdisëse ku me siguri mund të thuhet sot se nuk gjen asnjë person për ekzemplar studimi që të ketë infeksionin e kësaj sëmundjeje e cila në të kaluarën bënte kërdinë jo vetëm në Myzeqe nder te ardhurit por edhe në krahina të tjera të vëndit.

» Disa tempuj te vjeter ne Myzeqe, Barbullinja, Bubullima, Babunja, Divjaka dhe Krakulli
» Fortesa e Musionit ne Myzeqe
» Kulla dhe skela e Pirgut ne Myzeqe
» Disa mendime per cfare kam shkruar me lart mbi antikitetin ne Myzeqe
» Kozmai i Kolkondasit, nje shenjtor shqiptar nga Epiri dhe Tempulli i tij ne Myzeqe