Kėrkuesit e Universitetit tė Vjenės kanė realizuar njė studim nė popullsinė suedeze duke verifikuar lidhjet mes fėmijėve dhe prindėrve. Rezultati? Pjesa mė e madhe e fėmijėve tė stresuar jetojnė nė familje nė tė cilat mes burrit dhe gruas ka diferencė tė vogėl moshe.
Burrat kanė tendencė tė dėshirojnė gratė mė tė reja, pasi i gjejnė ato mė tėrheqėse, ndėrsa gratė kėrkojnė njė partner mashkull tė stabilizuar dhe qė tė jetė plot me siguri nė vetvete, tė gjitha kėto karakteristika i gjen mė me lehtėsi tek burrat mė tė mėdhenj nė moshė,- shpjegon udhėheqėsja e kėtj studimi. Ka dhe studime tė tjera qė mbėshtesin kėtė studim, i cili pėr shumė njerėz lė vend pėr diskutim.
Tė njėjtin pėrfundim ka arritur dhe njė studim i bėrė nė Universitetin e Finlandės. Nė 2001, duke studjuar popullsinė e veriut tė Finlandės, ata arritėn nė konkluzone tė njėjta: Burrat me gra, qė kanė njė diferencė deri 15 vjeēare, kishin mė shumė fėmijė tė mbarė.
Pėr fėmijėt, diferenca ndikon mirė, po pėr vetė riprodhimin? Sipas njė studimi tė ri nė kėtė fushė ēifti ideal pėr riprodhim ėshtė i formuar nga njė burrė qė ėshtė 6 vjet mė i madh se partnerja e tij. E thotė natyra: me kėtė diferencė moshe ekzistojnė mundėsitė mė tė mira dhe shanse tė mėdha pėr tu riprodhuar.
Burrat preferojnė gratė, apo shoqe mė tė reja se vetja, pasi kjo maksimizon mundėsinė pėr tė bėrė fėmijė, ndėrsa shanset ulen ndjeshėm kur gruaja ėshtė mė e madhe se burri. Gratė, nė tė njėjtėn kohė, rreken tė preferojnė burrin mė tė madh, sepse ky zakonisht siguron mė shumė tė ardhura pėr tė mbajtur fėmijėt.
Kėshtuqė, stereotipi kulturor qė sheh njeriun tė preferojė gratė mė tė reja ėshtė thjesht fryt i njė tendence natyrore, e bėrė pėr tė lehtėsuar riprodhimin. Kerkimi nxjerr nė dritė pastaj se kur personat kanė njė fėmijė me njė partner, dhe njė tjetėr me njė tjetėr, ky partner i dytė ka gjithmonė tendencėn pėr tė qenė mė i ri se i pari, kjo qoftė nė rastin e burrave, ashtu dhe nė atė tė grave.
Ajo mė e madhe se ai...
Por ka dhe ndryshe, kohėt e fundit ėshtė vėnė re qė shumė gra rreken tė kenė marrėdhėnie me njė mashkull qė ėshtė mė i vogėl nė moshė, gra qė shfaqen mė tė forta, qė nuk kanė nevojė tė mbrohen, qė tani marrin rolin e mashkullit, bėhen ato mbėshtetje dhe mbrojtje pėr njė mashkull. Gra qė zbulojnė njė siguri tė re, qė nė adoleshencė nuk mund tė kihet, gra qė nė vite dhe nė eksperiencė kanė gjetur dimensonet e tyre ideale.
Gra qė ndjehen mirė me veten e tyre dhe pėr kėtė arsye, pėlqehen shumė nga meshkujt... gra qė i marrosin ata meshkuj qė kanė disa vjet mė pak se ato, tė intriguar nga ky llojmiksim gruaje: eksperte, e zonja, dhe pak mama...
Nga Gazeta Shekulli